Cập nhật vào 03/06
Chùm ruột hay còn gọi tầm ruột là loại quả phổ biến ở miền Nam. Loại quả này có vị chua ngọt, mát, mang nhiều công dụng tốt đối với sức khỏe: trị hen suyễn, làm đẹp da, trị xơ nang…
Quả chùm ruột là quả gì?
Chùm ruột có tên khoa học là phyllanthus distichus Muell, Arg. Một số tên gọi khác của quả chùm ruột là tầm duột, chùm ruột, tầm ruột… Quả chùm ruột là quả mọng, màu vàng nhạt, có khía, thịt quả nhiều nước, giòn, mỗi quả chỉ có 1 hạt. Quả chùm ruột có vị chua ngọt, tính mát, thường dùng để ăn sống hoặc làm mứt, ngâm rượu,… giúp giải nhiệt, chữa chứng nhức đầu, bệnh ngoài da…
Nguồn gốc của cây chùm ruột
Cây chùm ruột thuộc họ Thầu dầu Euphorbiaceae, nguồn gốc ở vùng Madagascar và phổ biến khắp Đông Nam Á. Mặc dù có nguồn gốc từ vùng Madagascar, nhưng hiện nay cây chùm ruột lại được tìm thấy nhiều ở Lào, Malaysia, Indonesia, Ấn Độ và đảo Mangat. Ở Việt Nam, chùm ruột thường trồng làm cảnh trong một vài gia đình tại miền Bắc, riêng miền Nam, loại cây này thường mọc hoang hoặc được trồng để ăn quả.
Chùm ruột là loại cây thân mộc, cỡ nhỏ, thân nhẵn màu xám nhạt, trên thân và cành có nhiều vết sẹo do lá cũ, chiều cao trung bình từ 2 – 9 mét. Cành non chùm ruột màu xanh nhạt, lá mềm, mỏng, mặt trên màu xanh, mặt dưới nhạt hơn. Lá chùm ruột dài từ 4-5cm, cuống tù hoặc hơi tròn, đầu phiến lá nhọn. Hoa chùm ruột thường trổ vào tháng 3 – 5, kết quả vào tháng 6 – 8 hàng năm.
Chùm ruột tươi giá bao nhiêu 1kg?
Giá chùm ruột tươi hiện nay trên thị trường được bán với giá 35 – 50 nghìn đồng/kg tùy từng địa điểm, cửa hàng, thời gian.
Thành phần dinh dưỡng trong quả chùm ruột
Trong 100g quả chùm ruột có chứa:
- Nước: 89 – 90% là nước
- Protit: 0.73 – 0.90%,
- Lipiy: 0.61 – 0.76%,
- Gluxit: 5.89 – 7.29%,
- Axit axetic: 1.7%,
- Protein: 0.79g
- Chất béo: 0.1g
- Bột đường: 16.5g
- Chất xơ: 2g
- Vitamin C: 40mg
Ngoài ra, quả chùm ruột còn chứa nhiều vitamin C và chất xơ. Vỏ rễ chùm ruột chứa saponin, axit galic và chất kết tinh.
Tác dụng của quả chùm ruột
Hỗ trợ điều trị xơ nang
Tạp chí Molecular Pharmacology của Mỹ đã nghiên cứu và phát hiện trong tinh chất nước ép của quả chùm ruột có thể hỗ trợ điều trị xơ nang phổi.
Làm đẹp da
Hàm lượng vitamin C có trong quả chùm ruột rất lớn, đồng thời loại quả này cũng chứa nhiều chất chống oxy hóa nhờ vậy giúp làn da người ăn thường xuyên mịn màng, đẩy lùi lão hóa, giảm nếp nhăn. Xem thêm: Top những loại rau củ quả tốt cho da của bạn
Chữa bệnh gan, tim
Chất chống oxy hóa cùng vitamin C trong chùm ruột cũng có tác dụng đối với những người bị bệnh về gan. Đặc biệt, chúng hỗ trợ chức năng gan, hỗ trợ điều trị xơ gan rất tốt. Bên cạnh đó, quả chùm ruột còn chữa đau nhức, chữa suy yếu tim, vết thương ngoài da cực kỳ hiệu quả. Xem thêm: 6 loại hoa quả tốt cho tim mạch nhất định bạn phải biết
Chống viêm
Quả chùm ruột có hàm lượng khoáng chất cao như mangan, kali, đồng, phốt pho… có khả năng chống viêm tốt.
Trị tiêu chảy
Một số chất dinh dưỡng có trong quả chùm ruột có thể làm ức chế và tiêu diệt vi khuẩn E Coli gây bệnh tiêu chảy và vi khuẩn tụ cầu hiệu quả.
Chữa táo bón
Sử dụng hạt quả chùm ruột khô xay thành bột. Hãm bột cùng nước nóng. Sau khi nguội thì cho thêm chút mật ong cho dễ uống. Dùng 2 lần/ngày thì bạn sẽ cảm thấy hệ tiêu hóa được khỏe hơn, chứng táo bón không còn nữa.
Chữa hen suyễn
Với những ai bị hen suyễn thì có thể sử dụng chùm ruột sắc nước uống rất tốt, giúp cải thiện tình trạng bệnh tốt hơn nhiều. Bạn lấy 6 quả chùm ruột, 1 nắm hạt đậu biếc, 2 củ hành đỏ, 8 quả long nhãn sơ chế sạch sau đó nghiền nhuyễn tất cả các nguyên liệu trên. Cho nguyên liệu vào ấm đun, cho 2 bát nước vào, đun tới khi cạn còn gần 1 bát nước thì tắt bếp, chia uống 2 lần/ngày.
Ngoài quả chùm ruột thì lá, rễ và thân của cây chùm ruột cũng mang đến nhiều tác dụng tuyệt vời đối với sức khỏe con người, cụ thể:
Lá và rễ chùm ruột có tác dụng tan ứ huyết, tiêu đờm, tiêu độc, sát trùng, chống nọc độc rắn. Lá cây khi nấu chín còn giúp trị mụn nhọt, hút mủ mụn. Nhai lá chùm ruột giúp chữa viêm họng, viêm miệng. Dùng nước lá đun nước tắm chữa lở, nổi mề đay và các bệnh lý ngoài da.
Thân cây chùm ruột có khả năng hạ sốt nhanh, vỏ cây có thể tiêu hạch độc, ung nhọt, tiêu đờm, trừ tích ở phế. Rượu ngâm từ vỏ thân cây có thể chữa thối tai tiêu mủ, chữa ghẻ, loét, vết thương chảy máu ngoài da, ngậm chữa đau răng, đau họng.
Quả chùm ruột làm gì ngon?
Mứt chùm ruột
Chuẩn bị nguyên liệu:
- 1kg chùm ruột tươi
- 700 – 800g đường cát trắng
Cách làm:
Cho chùm ruột tươi vào ngăn đá tủ lạnh khoảng 2 ngày cho đông cứng lại rồi đem ra ngoài ra đông tự nhiên. Khi chùm ruột mềm, đem vắt cho ra nước chua, nên vắt kỹ để tránh tình trạng mứt bị dẻo
Cho 700g đường vào 1kg chùm ruột, trộn đều, phơi nắng cho đường tan hết. Khi phơi nên trùm lại cho đảm bảo vệ sinh. Sau khi đường tan hết thì cho lên chảo, sên đều tay, đậy nắp lại cho có màu, để lửa vừa. Kiểm tra thấy màu hơi đậm, nước cạn thì nhắc xuống, cho ra mâm phơi 1 buổi là được.
Chùm ruột lắc mắm ớt
Bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau:
- 500g quả chùm ruột
- 15 thìa đường
- 4 quả ớt
- 4 thìa mắm
Cách tiến hành:
Chùm ruột bạn nhặt bỏ cuống, rửa sạch với nước sau đó để ráo. Tiếp theo, bạn cho chùm ruột vào rổ nan tre hoặc rổ, dùng tay chà sát vào để chùm ruột ra bớt nước chua.
Bạn giã nhuyễn 4 trái ớt, thêm 4 thìa nước mắm, 15 thìa đường, khuấy đều cho đường tan ra. Bạn cho chùm ruột đã sơ chế vào bát lớn, sau đó cho hỗn hợp nước mắm đường vào, trộn đều cho chùm ruột thấm đều gia vị rồi thưởng thức.
Chùm ruột ngâm đường
Chuẩn bị nguyên liệu:
- 1kg chùm ruột
- 1.5kg đường cát trắng
- 1 thìa muối hạt
- Hũ đựng
Cách làm:
Chùm ruột nhặt bỏ cuống rồi rửa sạch cho vào rổ để ráo nước, phải để các quả khô hoàn toàn, nếu không để khô thì sau khi ngâm vài ngày, chùm ruột dễ bị nổi váng.
Cho muối và đường trộn lại với nhau. Sau đó rải 1 lớp đường muối xuống dưới đáy hũ thủy tinh đã chuẩn bị, độ dày lớp đường – muối khoảng 2cm là được. Xếp 1 lớp chùm ruột lên trên hỗn hợp đường muối, rồi lại đến lớp đường… cứ tiếp tục như vậy cho đến khi chùm ruột và đường vừa hết vào hũ thủy tinh. Sau khi ngâm khoảng 7-10 ngày là có thể sử dụng được. Dùng nước và quả chùm ruột ngâm đường pha với nước đun sôi để nguội, cho thêm đá bào hoặc đá viên vào uống trong những ngày nóng thì giải nhiệt rất tốt.
Bà bầu ăn chùm ruột tốt không?
Bà bầu ăn chùm ruột sẽ có lợi cho hệ tiêu hóa vì đây là loại quả chứa nhiều chất xơ. Ăn chùm ruột trong thai kỳ có thể giúp mẹ bầu tránh được tình trạng táo bón khi mang thai. Ngoài ra do trong quả chùm ruột chứa nhiều vitamin, chất khoáng có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch rất tốt.
Chất protid trong chùm ruột khá cao, do đó việc ăn chùm ruột sẽ giúp bà bầu kịp thời bổ sung chất protid cần thiết cho mẹ và cả sự phát triển của thai nhi, đặc biệt là bộ phận đại não và hệ thống thần kinh.
Tuy nhiên bà bầu cũng cần chú ý ăn chùm ruột với liều lượng hợp lý, tránh ăn quá nhiều, tránh ăn khi đói. Không ăn chùm ruột ngay sau bữa chính, vì trong chùm ruột có chứa oxalate, chất này sẽ liên kết với các khoáng chất trong ruột, khiến cơ thể khó hấp thu canxi.
Lưu ý khi ăn sử dụng chùm ruột
Chùm ruột là loại quả được sử dụng trong ẩm thực khá nhiều, lá chùm ruột hay vỏ thân cây cũng được dùng trong y học với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, mặc dù có nhiều công dụng nhưng khi dùng bạn vẫn phải lưu ý một số điều sau đây:
Không tiếp xúc với vỏ và rễ chùm ruột trực tiếp bằng đường miệng, vì những bộ phận này chứa nhiều độc tố.
Không uống nước sắc hoặc rượu ngâm từ vỏ rễ cây chùm ruột vì bạn có thể bị trúng độc với những triệu chứng đau đầu, đau bụng, thậm chí tử vong.
Trái và lá chùm ruột có thể ăn kèm với cá kho, tép nước. Tuy nhiên, tuyệt đối không bẻ nhánh chùm ruột để nướng hoặc gắp thức ăn.
Những người bị bệnh thận hoặc bệnh gout không nên ăn chùm ruột vì chúng rất giàu acid oxalic.
Bảo quản chùm ruột như thế nào?
Quả chùm ruột tươi thường bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh được khoảng 5 – 7 ngày. Nếu muốn bảo quản lâu hơn thì bạn có thể sử dụng quả chùm ruột làm mứt hoặc ngâm với đường ăn dần.
Mời bạn tham khảo:
