Cập nhật vào 06/12
Quả trám có vị chua, ngọt, chát, dùng để chế biến nhiều bài thuốc và các món ăn hấp dẫn. Một số tác dụng của quả trám là: chữa ho khan, kiết lỵ, mất ngủ, động kinh…
Quả trám là quả gì? Nguồn gốc của quả trám
Quả trám là gì?
Quả trám có tên khoa học là Fructus Canarii, thuộc họ Trám (Burseraceae) Trám được chia thành 2 loại chính bao gồm:
Trám trắng (Canarium album Raeusch) hay còn được gợi với các tên khác là trám xanh, thanh quả, cảm lãm, cà ná, gián quả, hoàng lãm, thanh tử, bạch lãm… Quả có hình thoi, hai đầu tù và có màu vàng xanh nhạt. Quả có chiều dài 45mm và rộng từ 20 – 25 mm. Hạt hình thoi với 2 đầu nhọn, cứng và nhẵn, trong có 3 ngăn.
Trám đen (Canarium nigrum Engl) còn có tên gọi khác là cây bùi, mộc uy tử, hắc lãm, trám chim, ô lãm… Có màu tím đen sẫm, dạng hình trứng, có chiều dài 3 – 4 cm và rộng 2 cm. Hạt trám cứng có 3 ngăn.
Nguồn gốc của quả trám
Quả trám được mọc trên thân cây trám, loại cây lấy gỗ lâu năm với chiều cao có thể đạt tới 15 – 25m, tán lá rộng xanh quanh năm, rễ bám sâu dưới lòng đất. Trám thường ra hoa vào khoảng tháng 6 – 7 dương lịch, cụm hoa mọc ở ngọn thành chùm, mùa cho quả chín là tháng 10 – 12. Việc thu hoạch trái trám nếu bằng phương pháp thủ công thì rất khó khăn do trái trám mọc trên cao, cây gỗ lại giòn, do vậy khi thu hoạch người ta thường đóng vào gốc trám vài chiếc đinh sắt cỡ 10cm. Trám kỵ chất sắt nên đóng hôm nay ngày mai quả trám sẽ rụng hết, người dân sẵn ra nhặt và thu hoạch, sau đó rút đinh ra khỏi cây trám là được.
Nguồn gốc của cây trám trong tự nhiên được phân bó nhiều ở Trung Quốc, Thái Lan, Lào, vùng biển Ngà, Việt Nam… Tại Việt Nam thì trám phân bố nhiều nơi nhưng phổ biến nhất vẫn là các tỉnh miền Bắc như: Tuyên Quang, Phú Thọ, Hà Giang, Sơn La…
Quả trám có ăn được không?
Quả trám có thể ăn được. Trong Đông y quả trám có tính ôn, vị chua, ngọt, chát, giúp thanh nhiệt, giải độc, trị họ, viêm ruột, tiêu chảy, an thần… rất tốt. Người ta thường sử dụng quả trám để chế biến nhiều món ăn ngon hấp dẫn như mứt trám, xôi trám, trám kho thịt, trám kho cá, canh gà ác hầm trám xanh…
Giá quả trám bao nhiêu tiền 1kg?
Diện tích trám ngày càng bị thu hẹp nên số lượng trám bán ra thị trường mỗi năm không quá nhiều. Hiện giá trám trung bình 1kg giá sẽ dao động từ 100 – 150 nghìn.
Trong quả trám có chất gì?
Theo nghiên cứu thì trong 100g quả trám chứa:
- 12% protein
- 1.09% lipid
- 12% hydrate carbon
- 0,046% Ca
- 0,046% P
- 0,06% phot pho
- 0,004% F
Dầu hạt trám chứa caproic, myristic, acid hexanoic, stearic, palmitic, decanoic, linoleic, octanic, lauric,…
Cùi trám chữa nhiều đường, chất béo, acid folic, acid hữu cơ, vitamin (C, B1, P), chất xơ và chất khoáng (kali, magie, canxi, kẽm, carroten, sắt,…).
Quả trám có tác dụng gì?
Cả Tây Y và Đông y đều đã nghiên cứu và công nhận quả trám có rất nhiều tác dụng tuyệt vời đối với sức khỏe con người. Đặc biệt loại quả này được sử dụng để làm nhiều bài thuốc quý, hỗ trợ điều trị các triệu chứng, bệnh lý ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, cụ thể:
Bài thuốc chữa mất ngủ, khô cổ từ quả trám
Đem 2 – 3 quả trám trắng đem bỏ hạt và đập dập lấy nước uống. Bạn có thể cho thêm gừng hoặc mật ong vào uống sẽ tốt hơn.
Bài thuốc trị ho khản từ quả trám
Lấy 4 quả trám tươi đem rửa sạch và bỏ hạt, giã cũng 10g huyền sâm thái lát. Cuối cùng cho vào nồi, đổ ngập nước và nấu uống. Uống liên tục 3 – 5 ngày để mang lại hiệu quả tốt nhất.
Bài thuốc chữa ho gà từ quả trám
Lấy 5 – 6 quả trám, bỏ hạt, đem nấu với đường phèn và uống trong ngày. Liên tục trong 4 – 6 ngày.
Bài thuốc chữa sưng họng, khó nuốt, chỉ khát, thanh phế từ quả trám
Lấy 10g trám tươi đã bỏ hột, 6g gừng tươi đã gọt vỏ và rửa sạch, 120g ngó sen tươi đã bỏ vỏ và rửa sạch, 10g cam bỏ vỏ và 150g mã thầy. Tất cả vị thuốc đem giã nát và vắt lấy nước uống.
Bài thuốc chữa hóc xương cá từ quả trám
Lấy 3 – 4 quả trám nhai dập và nuốt dần hoặc đun 5 quả trám lấy nước, ngậm và nuốt dần.
Bài thuốc chữa đau răng từ quả trám
Lấy 50g quả trám bóc hạt, hạt đốt thành than, sấy khô 10g lá nhãn, 10g lá lốt, tán bột mịn, trộn đều 3 vị cho vào chỗ đau mỗi lần bằng hạt ngô, ngày 3 lần, sẽ giúp giảm đau nhức răng hiệu quả.
Bài thuốc chữa cảm nắng từ quả trám
Đem 5 – 6 quả trám đập dập, nấu cùng 30g rễ sậy, 1 lít nước, đun tới khi cạn còn 500 – 600ml thì tắt bếp, chia nước uống 3 – 4 lần/ngày.
Bài thuốc trị viêm da, viêm loét từ quả trám
Đem 1kg quả trám sắc cùng 1 – 2 lít nước, lấy nước đó rửa, ngâm vết thương.
Bài thuốc trị động kinh từ quả trám
Chuẩn bị 500g trám tươi, 24g uất kim, 24g phèn chua. Bạn đập dập trám rồi cho vào nước sắc kỹ, bỏ hạt, tiếp đến cho uất kim và phèn chua vào sắc nước uống mỗi ngày.
Bài thuốc chữa kiết lỵ từ quả trám
Lấy 100g trám tươi, để nguyên hạt sắc với nước, sau đó cô lại lấy cao theo tỉ lệ 1: 1, chia 3 lần uống trong ngày.
Xem thêm: Một số bài thuốc dân gian từ lá ổi
Chế biến quả trám
Ngoài sử dụng để làm những bài thuốc quý như trên thì quả trám còn được dùng để chế biến nhiều món ăn hấp dẫn:
Ô mai trám
Chuẩn bị:
- 1kg trám tươi
- 600g Đường
- Hũ thủy tinh
Cách làm:
Trám bạn mua về cạo sạch vỏ, rửa sạch và bỏ hạt, ngâm với nước muối loãng khoảng 15 phút để trám đỡ vị chát.
Cho đường lên chảo cùng với chút nước đun và đảo đều tay cho đường tan hết. Đun cho đến khi đường sánh lại, sau đó đổ trám vào chảo đảo để đường bao đều bên ngoài trám và khô là được.
Trám đã khô và đường cô lại thì tắt bếp, đổ trám ra tô để cho thật nguội đồng thời giúp trám khô đường hơn.
Để trám vào lọ thủy tinh hoặc đựng vào các túi nilon nhỏ để bảo quản được lâu hơn.
Xôi trám
Chuẩn bị:
- 0.5 kg thịt lợn xay
- 1kg gạo nếp
- 1kg quả trám đen
- 100g hành tím cắt lát
- Gia vị: dầu ăn, mắm, hạt nêm, tiêu…
Cách làm:
Vo nếp thật kỹ và chắt bỏ nước đến khi nước trong rồi ngâm nếp trong 8 tiếng.
Rửa sạch quả trám, cho vào nồi, đổ nước xâm xấp rồi đun nóng khoảng 70 – 80 độ (không để sôi) sau đó tắt bếp và tách vỏ trám.
Bắc chảo lên bếp, cho vào 2 muỗng canh dầu ăn và phi thơm hành tím cắt lát. Khi hành tím hơi ngả vàng, bạn cho thịt heo xay vào chảo và đảo đều. Sau khi thịt săn lại, cho trám đen vào cùng, dằm nhuyễn trám để trám và thịt hòa quyện vào nhau. Nêm vào 1 muỗng canh nước mắm, 1.5 muỗng cà phê hạt nêm, 1 muỗng cà phê hạt tiêu vào chảo, đảo đều và tắt bếp.
Cho gạo đã ngâm vào chõ xôi, nấu chín xôi trong khoảng 45 phút. Xôi chín, bạn cho xôi ra một thau hoặc tô lớn, trộn xôi và phần nhân gồm thịt, trám, hành tím đã làm ở bước trên đều nhau. Xôi sẽ chuyển sang màu tím bắt mắt.
Thịt ba chỉ kho trám
Chuẩn bị:
- 500g thịt ba chỉ
- 300g trám
- Hành khô, gừng tươi, ớt
- Gia vị: Nước mắm, hạt nêm, muối, đường, nước hàng.
Cách làm
Sử dụng nước ấm (3 phần nước sôi, 2 phần nước lạnh) đậy vung để om trám. Khoảng 30 phút sau thì vớt trám ra tách đôi bỏ hạt.
Thịt mua về rửa sạch, thái miếng vuông. Gừng tươi thái chỉ, hoặc thái lát mỏng đều được. Hành khô, ớt băm nhỏ.
Ướp thịt ba chỉ với mắm, muối, đường, hành khô, ớt, nước hàng vừa đủ tầm 20 phút. Sau đó cho thịt vào rang xém cạnh. Tiếp đến bạn cho trám vào kho lẫn thịt, cho thêm chút xíu nước vào đun nhỏ lửa đến khi nước cạn đồng thời trám cũng ngấm gia vị. Để lửa liu riu 30 phút cho trám, thịt chín mềm. Nêm nếm lại lần cuối thấy vừa thì tắt bếp.
Bảo quản quả trám đúng cách
Để bảo quản trám được lâu, người ta thường om trám và cất trong tủ lạnh. Cách om trám như sau:
Pha nước nóng già tay, khoảng 60 độ C, cho thêm một chút muối rồi thả trám đã sơ chế vào, đậy vung và để ở nơi tương đối ấm, sau 30 phút là ăn được.
Để giữ trám được lâu hơn, bạn pha nước muối hơi mặn, nóng già, đổ trám đã om vào đó cho chắc lại một chút. Để nguội rồi cất vào tủ mát có thể ăn tới cả tuần. Ngoài ra bạn có thể dùng cách đóng hộp giống như làm mứt.
Mời bạn tham khảo: