Cập nhật vào 09/12
Vùng Bắc Trung Bộ có nhiều loại rau, củ, quả nổi tiếng thơm ngon, giàu chất dinh dưỡng. Nếu bạn có dịp đến vùng đất này thì hãy một lần thưởng thức những hương vị đặc trưng, chắc chắn sẽ là trải nghiệm đáng nhớ.
1. Khoai deo, Quảng Bình
Khoai deo là loại đặc sản rất nổi tiếng được trồng tại xã Hải Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. Mảnh đất quanh năm nắng gió khắc nghiệt này tưởng chừng khó sản sinh được những loại rau, củ, quả hấp dẫn vậy mà trồng được loại khoai có mùi vị rất đặc trưng, vừa bùi lại thơm ngọt mà không phải vùng nào cũng có được.
Để tạo ra được món khoai deo ngọt đặc sản này, người dân phải trải qua nhiều công đoạn và tốn không ít thời gian. Đầu tiên là chọn khoai, những củ khoai được chọn là những củ không mọc mầm được cất làm giống từ những vụ trước (tránh lấy ở vụ mới). Sau khi chọn được khoai, người dân phải mang khoai đi phơi 3 nắng để vỏ săn lại, thời gian phơi mỗi ngày chỉ khoảng 1 tiếng, ngoài ra còn tùy vào thời tiết. Giữa các lần phơi, khoai lại được ủ lại trong chăn.
Sau khi phơi đủ 3 nắng, khoai tiếp tục được ủ kín trong vòng 10 ngày rồi mới luộc. Luộc khoai trong vòng 2 đến 3 tiếng liên tiếp, trong quá trình luộc những củ khoai phải luôn ngập nước, nếu không sẽ khô nứt, khi cắt sẽ bị vỡ… Sau khi luộc mềm, khoai được cắt thành từng lát mỏng rồi mang phơi nắng trong vòng 7 đến 10 ngày. Khoai deo đúng chất phải có màu cánh gián, khi ăn có độ dẻo, thơm và ngọt.
2. Rau xà lách xoong, Quảng Trị
Rau xà lách xoong (nhiều nơi còn gọi là rau liệt) ở Quảng Trị đã nức tiếng không chỉ ở miền Trung mà còn ở khắp đất nước Việt Nam. Người dân nơi đây kể lại rằng, thời phong kiến, rau xà lách xoong khi cung tiến được vua rất khen ngợi. Cho đến hiện tại, loài rau này vẫn giữ được sự ưu chuộng của nhiều người.
Rau xà lách xoong Quảng Trị sống thích nghi trong môi trường nước chảy nên còn có một cái tên khác là rau trên đá. Loài rau này được trồng nhiều ở những cánh đồng, cạnh các con suối hay trên các thửa ruộng bậc thang. Dù trồng ở đâu thì điều quan trọng nhất là phải cung cấp đủ nước cho cây phát triển.
Rau xà lách xoong Quảng Trị được người dân và du khách ưa chuộng vì rất dễ ăn, giòn, có mùi hăng nhẹ đặc trưng. Rau có thể ăn sống hoặc tạo thành nhiều món ăn rất hấp dẫn như món xà lách xoong xào thịt bò, tôm tươi nấu xà lách xoong hay xà lách xoong luộc chấm muối vừng,….
Rau xà lách xoong cũng có tính giải nhiệt cao, rất phù hợp để sử dụng trong thời tiết oi bức. Người dân Quảng Bình trồng loại rau này không hề cho phân bón hay thuốc trừ sâu nên rất an toàn và sạch sẽ.
3. Chà uốm, Nghệ An
Chà uốm (tên do người Thái đặt) là một loại quả được trồng ở những cánh rừng thuộc các huyện miền núi phía Tây Nghệ An. Cây Chà uốm rất có rất nhiều giá trị sử dụng, gỗ làm nhà hay làm chất đốt, quả Chà uốm lại được đồng bào người Thái nơi đây dùng để chế biến thành nhiều món ăn thơm ngon.
Hiện nay, do tác động của con người nên số lượng cây Chà uốm ngày càng ít dần. Bạn chỉ có thể thấy loại cây này ở cánh rừng nguyên sinh sát tuyến biên giới Việt- Lào. Cây Chà uốm thân cao, người Thái thường đợi đến dịp cuối Thu, khi quả Chà uốm đã chín và rụng dưới chân cây để lượm về chế biến.
Quả Chà uốm có hình tròn, lớp vỏ cứng, màu nâu tương tự như hạt dẻ. Trước khi chế biến các món có dùng đến quả này, người dân phải đập vỡ lớp vỏ cứng để lấy phần hạt bên trong. Sau đó, vỏ cứng được nhặt thật sạch còn phần nhân tiếp tục được đập nhuyễn và rắc thêm ít muối trắng. Chỉ cần rắc phần nhân của quả Chà uốm vào xôi là đã có một món ăn vô cùng hấp dẫn gọi là Khàu Pằn – món xôi trộn truyền thống của người Thái.
Món này có vị thơm của xôi nếp lại có vị béo bùi của quả Chà uốm, được đồng bào người Thái ở các huyện miền núi như Tương Dương, Con Cuông hay Kỳ Sơn rất thích. Ngoài món Khàu Pằn, loại quả này còn có thể kết hợp với các loại rau, quả, măng rừng để tạo thành món nộm, theo tiếng Thái gọi là Nỏ Máy chúp, Pắc chúp,…
Những loại rau, củ, quả trên đây không chỉ mang tên tuổi của những vùng sản sinh ra nó mà còn có ý nghĩa rất lớn trong đời sống sinh hoạt hằng ngày của người dân. Chúng không chỉ là những món ăn hàng ngày, nhiều loại còn mang lại nguồn thu nhập chính nuôi sống cả gia đình.
Nếu bạn quan tâm đến các loại trái cây đặc sản, có thể tham khảo những bài viết sau:
